De Vlaamse Jeugdraad en de jeugdsector gaan niet akkoord met het voorstel van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke om alle deelnemers van zomerkampen en jeugdactiviteiten voor hun deelname preventief te testen. De protocollen en het zomerplan van De Ambrassade werden uitvoerig en tot in detail uitgewerkt met experten, virologen, minister van jeugd Benjamin Dalle en de voltallige jeugdsector, op maat van de vele activiteiten deze zomervakantie. Die plannen nu nog aanpassen is niet nodig en organisatorisch ook onmogelijk.
Ook Niels de Ceulaer, Nationaal secretaris van Chirojeugd Vlaanderen reageert kritisch op de voorgestelde testingstrategie: “Als we terugkijken naar de eerste tien dagen, zien we dat de huidige maatregelen werken. Kampen zijn veilig, leiding neemt hun verantwoordelijkheid op. Extra tests zijn voor ons daarom een te ingrijpende maatregel die financieel en praktisch moeilijk haalbaar is. Bovendien betekent een getest kamp niet dat er geen besmettingen meer zouden kunnen zijn. Zo zijn er reeds buitenlandse kampen moeten terugkeren waarbij iedereen op voorhand getest was. Wij vertrouwen onze leiding dat zij op een veilige en verantwoorde manier omgaan met de huidige maatregelen.”
Pre-testing is niet de oplossing
De afgelopen maanden onderzocht De Ambrassade of en hoe pre-testing een rol zou kunnen spelen bij jeugdactiviteiten. De conclusie was duidelijk: het beperkte voordeel van pre-testing (nl. opsporing van besmettingen die op dat moment opspoorbaar zijn) weegt niet op tegen de vele nadelen die eraan vasthangen. Wetende dat er deze zomer zo’n 23.600 activiteiten en kampen worden georganiseerd voor 1 miljoen kinderen en jongeren, door meer dan 100.000 vrijwilligers, is het van het allerhoogste belang om de best mogelijke maatregelen voor een veilige jeugdwerkzomer te kunnen hanteren. Net daarom zet het jeugdwerk enorm in op veiligheid en verantwoordelijkheid op de activiteiten zélf, met uitgebreide draaiboeken en specifieke noodprocedures wanneer een besmetting wordt vastgesteld. Verplichte pre-testing past niet in dit plaatje.
Waarom geen pre-testing?
Het jeugdwerk maakt er elk jaar een erezaak van om zo véél mogelijk kinderen en jongeren de kans te geven om van een fijne zomervakantie te genieten. Preventieve testing brengt die laagdrempeligheid van het jeugdwerk in gevaar, net nu zo veel kinderen en jongeren, vaak die uit kwetsbare contexten, nood hebben aan ademruimte en ontspanning. Een uitvoerige preventieve testingstrategie zorgt voor financiële, informatieve en psychologische drempels bij deelnemers van het aanbod en hun ouders. Op kamp gaan is bovendien zo al spannend. Pre-testing vergroot die stress en psychologische impact voor kinderen en jongeren des te meer: vaak weet een kind pas de dag voor vertrek of het mee mag of niet.
Testen geven bovendien geen garantie op een correct resultaat, zeker niet bij asymptomatische personen. Hierdoor wordt een vals gevoel van veiligheid gecreëerd bij de vrijwilligers en leden. Het is belangrijker dat organisaties tijdens de activiteit bewust omgaan met de aanwezigheid van het coronavirus.
Een verplichte pre-testingstrategie brengt daarnaast een enorme veelheid aan testen met zich mee. Niet alleen betekent dat een zéér hoge kostprijs, maar ook logistiek is het onmogelijk voor jeugdorganisaties, lokale vrijwilligers of besturen om een verplichte pre-testing zonder ondersteuning te organiseren. Dat bleek onmogelijk twee maanden geleden, laat staan als de spelregels nu, in het midden van de zomer, zouden veranderen.
Kortom: verplichte pre-testing is niet de heilige graal van een geslaagde coronavrije jeugdwerkzomer. Organisaties kunnen er uiteraard zelf voor kiezen om het wel te doen, maar voor vele onder hen is het niet alleen organisatorisch en financieel onmogelijk, het druist ook in tegen de laagdrempeligheid van het jeugdwerk.
Weinig en beheersbare besmettingen
Tot slot: het jeugdwerk is meer dan enkel zomerkampen. Verschillende jeugdorganisaties organiseren deze zomer speelpleinen of dagactiviteiten, waarvoor één algemene testingstrategie niet van toepassing is. Net daarom werden er veiligheidsmaatregelen uitgewerkt op maat van al die activiteiten. En met succes, De Ambrassade merkt dat bij de organisaties met de meeste activiteiten slechts heel weinig besmettingen worden vastgesteld. Slechts op 2 à 3 procent van de jeugdwerkactiviteiten werden momenteel één of meer besmettingen vastgesteld en dus opgevolgd met alle noodprocedures.
De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk geeft aan dat de voorgestelde testingstrategie voor speelpleinen niet werkbaar is: "Minister Vandenbroucke roept op tot pre-testing in het jeugdwerk, maar jeugdwerk is meer dan kampen met overnachting. Het grootste deel van alle activiteiten tijdens de zomer gaan door in dagaanbod, zoals speelpleinwerk. Hoe nuttig is pre-testing wanneer kinderen dagelijks naar huis gaan en in de privésfeer andere gezinnen en vriendjes ontmoeten? Wanneer ze die activiteiten in de vrije tijd combineren? Pre-testing is niet de oplossing. Laat ons eerst contacttracing optimaliseren. Na 12 dagen zomervakantie stellen we vast dat kinderen en jongeren die hoog-risicocontact zijn te laat worden gecontacteerd en dus ook te laat in quarantaine worden geplaatst. Dat lijkt ons een waardevoller vertrekpunt."
Dat er besmettingen zouden zijn, was een berekend risico, en dat dit er meer dan vorig jaar zouden zijn bij ons als jongste (niet-gevaccineerde) bevolkingsgroep, was ook voordien geweten. De Vlaamse Jeugdraad vraagt het Overlegcomité en de beleidsmakers dan ook niet in een kramp te schieten, maar het hoofd koel te houden en de exacte cijfers voor ogen te blijven houden.
De jeugdsector blijft werk maken van alle relevante preventieve en hygiënemaatregelen. De Vlaamse Jeugdraad vertrouwt ten volle op de kwaliteit van het jeugdwerk, de uitgewerkte protocollen en de verantwoordelijkheid van de vrijwilligers om er een geslaagde, veilige jeugdwerkzomer van te maken.